روح القدس

2. بعضی دیگر معتقدند «روح القدس» همان نیروی غیبی است که عیسی ـ علیه‌السّلام ـ را تائید می‌کرد...

روح القدس یکی از ارواح مقدس یا از فرشتگان الهی است که حقیقتی مجرّد دارد

 اما میتواند به فرمـان خداونـد تمثّل بشری پیدا کند 

 روح القدوس، حقیقت همواره در هاله ای از ابهام باقی اســت. کار روح القدوس در قبال مهم ترین منشــأ سنت مسیحی از اهمیتی ویژه برخوردار است.

کلیسای اولیه در مورد روح القدس دچار سردرگمی بود. "مونتانوس" الاهیدان برجسته در قرن دوم میلادی درباره عملکرد روح القدس در زمان حاضر تأکید داشت.

بحث درباره روح القدس نخستین بار به واسطه نظریات گروهی از نویسندگان پیش کشیده شد که به «مخالفان روح القدس» شهرت داشتند. آنان منکر شخصیت الهی روح القدس بودند

در مقابل، نویسندگانی همچون آتاناسیوس و باسیلیوسِ اهل قیصریه، الوهیت روح القدس را تثبیت کردند

ولی ذاتاً دارای تثلیث نمی باشد. آنها معتقد بودند که خدا به عنوان پدر خالق و قانونگذار می باشد و همان خدا به صورت پسر یعنی خدای مجسم، برای نجات انسان آمد و همان خدا به صورت روح القدس باعث نجات و تقدیس مؤمنین می گردد. لذا اینان به تثلیث ظاهری معتقدند و نه تثلیثی که ذاتاً در خدا وجود دارد

لذا روح القدس موجود مستقلی نخواهد بود و تنها تجلی خدا می باشد.

شخصی به نام "ماسدونیوس"[۲۶] که بین سالهای 341 و 360 اسقف کنستانتینوپل بود، تعلیم می داد که روح القدس یک خادم در سطح فرشتگان بود و مخلوقی تابع پدر و پسر است. این تعلیم نفی کننده الوهیت حقیقی روح القدس بود و به همان اندازه که تعلیم آریوس مقام مسیح را پایین می آورد، این تعلیم نیز مقام روح القدس را تنزل می داد.

درسال 381 شورای کنستانتینوپل این عقاید را رد کرد. هنگامی که اعتقادنامه کنستانتینوپل که همان اعتقادنامه نیقیه امروزی است، در سال 589 در سومین شورای تولدو قرائت می شد در کنار عبارت «روح القدس... صادر شده از پدر» عبارت «و از پسر» نیز اضافه شد تا رابطه روح القدس با پدر و پسر نشان داده شود. کلیساهای غرب از آن زمان به بعد بر الوهیت حقیقی روح القدس تأکید کرده و اعلام داشته اند که او با پدر و پسر مساوی است و مانند آنان ازلی و هم ذات با آنان است