Husayn ibn Ali-امام حسین (ع)

While living with his father in Kufa, Husayn (as) visited various northern part of the Islamic State. One story goes to say that he visited Azerbaijan and part of Iran of that time.

Four years and 10 months of his father’s Khilafat were over quickly and his life with his elder brother Hasan (as) began in Madina. They still have the Trust state which was established by his father and both brothers administered it jointly.

Husayn (as) visited Makka and performed Hajj 9 times during the life time of his brother. After the martyrdom his brother Hasan (as) Husayn (as) took the mantle of Imamate and spiritual guidance of the Ummah. It is during this period that during one of his journeys to Makka for pilgrimage, his famous Duas (Supplication) of Arafah became famous.

This is a Dua which at the place of Arafat during the Hajj ritual that Imam recited and many pilgrims heard it and instantly memorised it as was the practice of the people of that time. Qur’an was also memorised in the same manner and many Sermons of Imam ‘Ali (as) were also memorised by people.

This Dua of Arafa became famous because of its deep insight into the realms of spirituality of Islam and its total dependence upon Allah’s Will and Power. This also gives insight into the reasons why Imam Husayn (as) left Makka for Karbala’. The following extract shows this feeling of the Imam towards reform of the Umma of his grandfather,

“O’God: you know that our struggle, moves, protests, and campaigns have not been, and are not, for the sake of rivalry and for obtaining power, neither are they for the sake of personal ambition nor for worldly ends, nor for the purpose of accumulating wealth and acquiring worldly advantages. “ Then what is their purpose? Imam states the purpose in these words.

“To establish the landmarks of Your Deen, to make reforms manifest in Your lands, so that the oppressed among Your servants may have security, and Your laws, which have been suspended and cast into neglect, may be reinstated.”

Further on in this same Dua the Imam calls upon his creator to show his total dependence upon Him.

O’He, upon whom I called when I was sick and He healed me, when naked, He clothed me, when hungry He fed me, when thirsty He gave me drink, when abased He exalted me, when ignorant, He gave me knowledge, when alone He provided companion, when away from home He returned me home, when empty handed He enriched me, when in need of help He helped me, when rich He took not from me”.

This kind of complete dependence upon God which is the Hallmark of Islamic teachings, was taught by the Imam to the people of Madinah and Makka, and the whole of Hejaz he visited..

Once a Bedouin asked Imam what is the best thing to do. Imam replied,” Belief in God”. He asked again, what is the best means of deliverance from destruction, Imam said, “Trust in God”. The man asked, what man’s ornament is, Imam replied,” knowledge associated with intelligence”.

The Third Imam, Husayn Ibn ‘Ali (as)

Second son of Fatima (sa) and ‘Ali (as) Husayn (as) was born on 3rd Shabaan, 4th year of Hijri (10.1.626 AD) When he was born the Holy Prophet was given the news of the birth of his 2nd grandson. He arrived at the house of his daughter, took the little baby in his arms, said the Azan and Iqamah in his ears.

People around the Prophet saw tears in his eyes. Fatimah asked what was the reason for this, he told her that this boy of hers will achieve martyrdom, but consoled her by adding that God will create a nation who will mourn Husayn till the Day of Judgement. Another famous saying of the Prophet at the same time became synonymous with the name of his grandson Husayn.

“Hussian-o-Minni wa Ana Minul Husayn”. Husayn is from me and I am from Husayn. One can explain this Hadith that Husayn, being the grand son of the Prophet was from him biologically. How a grandfather was from his grand son needs to be explained. Prophets of God speak spiritually rather than materially.

He was talking about Islam the Deen he was assigned by God to propagate God’s religion.. He was for Islam and his whole life was for Islam and its establishment on earth. Any break in this mission would subvert this mission which was the purpose of his creation.

The message of the Holy Prophet in this saying was that Husayn will, in some near future save this mission from destruction, hence the very purpose of his being will be saved by the sacrifice of his grandson. He was giving the news of a future occurrence. The story of Karbala’ unfolds.

Shah Usto Husayno Badshah Usto Husayn

Deen Uato Husayno Deen Panah Usto Husayn

Surdad, Nadad Dust Dur Dueste Yazid

Haqqa Ke Benate La Ilah Husto Husayn

Husayn is the king , indeed he is the king of kings,

Husayn is Deen and also the protector of Deen,

He gave his head but not his hand of allegiance in the hand of Yazid.

Indeed he was the founder (Like his grandfather) of the concept of One God.

This quartet of Shah Moinuddin Chishty Ajmeri is the exact meaning of the Hadith of “Husayno Minni” as mentioned above.Imam Husayn (as) has saved Islam from oblivion by offering his timely sacrifice to draw the line of demarcation between Truth and Falsehood, between good and evil, between Right and Wrong, that after this event in Karbala’ in 61 Hijri, no one inside or outside Islam dare to challenge the truth of the Holy Qur’an or try to subvert its meanings.

The story of Karbala’ begins with the birth of Husayn. The Holy Prophet had shown affection and love for his grandson as any grandfather should show,but there was something more positive and profound in this love

Several times when Husayn entered the mosque as a small child the Holy Prophet will put him in his lap and tell his companions that this is Husayn, look at him and remember him. The Prophet’s insistence to remember Husayn shows that those who will forget this event will cause trouble in Islam.

His main activity in Madinah was to see that the people there know true Islam. He also managed the Trust set up by his father, to help the poor of the city by giving them food and many necessities of life. This was the true Islamic Welfare State in progress where every hungry mouth must have food, every naked person must have clothes and a shelter over his head.

Apart from administering the Trust set up by his father ‘Ali (as) , Husayn’s (as) main occupation during these 25 years in Madina was to teach the newly converted Muslims real Islam through the Qur’an and Sunnah of the Prophet.

He has performed Hajj 24 times during this period. He has also travelled to Yemen and most of the southern part of Hejaz and Najd. It is clear that he did not take any part in any of the expeditions by the Muslim forces under the directions of the three Kholafa.

After the death of the 3rd Caliph Osman, Husain’s father ‘Ali (as) was compelled by the people of Madinah overwhelmingly to take the reigns of power. ‘Ali (as) was reluctant and waited for three days before accepting the mantle of worldly power along with the authority of Imamah. (see life of Imam ‘Ali ) (as) .

Circumstances changed rapidly and within the first 6 month of ‘Ali’s Khilafat he had to leave Madinah for Basra and the battle of Jamal took place. We see that Husayn (as) who took no part in any battles before was a commander of ‘Ali’s forces in this first battle under his father’s leadership. Fighting began and ended in just one day, the battle was over, ‘Ali (as) performed funeral prayers on dead of both sides and buried them. Victors and vanquished were treated the same way.

Hazrat Ayesha was returned to Madina under the escort of her brother Muhammad Ibne Abibakr and 40 other men. She repented her participation in the battle all her life and never forgave Talha and Zubair who deceived her into this battle against ‘Ali (as).

She also realized that the true instigator of this battle was Muawiya under whose directions both Talha and Zubair started this whole adventure against the legitimately elected Caliph of Islam.

It was to destabilize the power base of Islam which was the Khilafat of ‘Ali (as) . When he did not succeed in this he began other tactics to do thsame. His bands of soldiers raided many parts of Iraq to burn and loot villages and destroy communities. ‘Ali (as) had no choice but to prepare for battle with Muawiya.

The battle of Siffin took place in the 2nd year of ‘Ali’ (as) Khilafat and Husayn (as) took full part. He was the commander of a garrison of 10,000 men along with his elder brother Hasan (as) and Muhammad (Hanafiya). It was ‘Ali’s practice to put his other son Muhammad-e-Hanafiya in the forefront and save the lives of these two grandsons of the Prophet. Nevertheless they took full part in these battles and fought with great bravery.

The 3rd battle during the Khilafat of ‘Ali (as) was the battle of Nehrwan fought against the Khawarij. This was also over in just one day with total defeat of Khawarij. ‘Ali (as) returned to Kufa and the main administration of the Islamic Welfare State began. Both brothers were the chief administrators of this Welfare State where they would seek out those poor adestitute within the state and provide them with the necessities of life.

امام حسین علیه‌السلام

امام حسین (ع) بعد از نماز صبح، سپاه خود که متشکل از ۳۲ تن سواره و ۴۰ تن پیاده بود را به سه دسته تنظیم کرد و فرماندهی یک گروه را خود و دیگر گروه‌ها را به (زهیر بن قین) و (حبیب بن مظاهر) واگذار کرد. همچنین پرچم سپاه را به حضرت ابوالفضل (ع) سپرد. سپس دو سپاه در برابر هم صف آرایی کردند و آماده نبرد بایکدیگر شدند.

امام حسین (ع) پیش از آغاز جنگ، تلاش بسیاری کرد تا از خونریزی و کشتار مسلمانان در هر دو طرف جلوگیری کند. اما دشمن که به تعداد سپاه خود مغرور بود به هیچ پیشنهادی پاسخ مثبت نداد و خواهان آغاز جنگ بود.

امام حسین (ع) برخی از یاران خود را نزد سپاه دشمن فرستاد تا با بیان واقعیت آن‌ها را از ادامه این راه مصرف کنند، ایشان خود نیز با بیان خطبه هایی، دشمن را به صلح و پیش گیری از خونریزی دعوت نمود، (لهوف سید طاووس، ص ۱۱۴)، اما به غیر از تعدادی اندک که از خواب غفلت بیدار شده و به سپاه امام (ع) پیوستند بقیه حاضر به درک واقعیت نبودند.

حر بن یزید تمیمی که یکی از فرماندهان دلیر و شجاع سپاه عمربن سعد بود از خواب غفلت بیدار شده و به نزد امام حسین (ع) رفته و تقاضای بخشش کرد. امام نیز با مهربانی از حر بن یزید استقبال کرد و موجب تقویت ایمان او شد.سپس حر برای دعوت دشمن به سوی حق و حقیقت و دفاع از امام حسین (ع) به نزد دشمن رفت (الارشاد، ص ۴۵۱)، اما سپاه دشمن که از ملحق شدن حر به امام حسین (ع) ناراحت و نگران شده بودند از نزدیک شدن حر به سپاه خودداری کردند. حر به ناچار به خیمه گاه امام بازگشت.

سپاه دشمن هنگامی که دید حر و چند تن دیگر دعوت امام حسین (ع) را قبول کردند به دلیل نگرانی برای از دست دادن افراد دیگر، دستور حمله را صادر کرد. عمربن سعد با رها کردن تیر به سوی یاران امام حسین (ع) جنگ را به صورت رسمی آغاز کرد.

در مدت کوتاهی معادلات نظامی دشمن به هم ریخت، زیرا سپاه کمتر از صد نفری امام حسین (ع) که برخی از آنان را نوجوانان و یا کهنسالان و سالخوردگان تشکیل می‌دادند، چنان با شجاعت در برابر سپاه چند ده هزار نفری دشمن مبارزه می‌کردند که برای دشمن بسیار گران تمام شد.

هر یک از یاران امام حسین (ع) با ده‌ها تن از افراد دشمن مبارزه می‌کرد، یا به شهادت می‌رسید و یا دشمن را زمین گیر می‌کرد. دشمن تصور می‌کرد که سپاه اندک امام حسین (ع) را در زمان اندکی نابود می‌کند و جنگ را به راحتی تمام می‌کند، اما متوجه شد که با کوهی استوار از اعتقاد و ایمان روبرو است که جنگ با آن‌ها کار ساده‌ای نمی‌باشد. محدث قمی در روایتی از محمد بن ابی طالب موسوی گفت که در این نبرد، پنجاه تن از یاران امام حسین (ع) به شهادت رسیدند. (منتهی الامال، ج ۱، ص ۳۴۹)

دشمن که نتیجه‌ای از هجوم سپاه خود نگرفته بود، حاضر به جنگ تن به تن شد، چرا که در میان سپاه دشمن برخی از افراد برای جنگ با امام حسین (ع) اکراه داشتند و هدف عمربن سعد را برآورده نساخته بودند. از سوی دیگر نبرد انفرادی برای سپاه اندک امام حسین (ع) نیز بهتر بود، زیرا در این صورت هر یک نفر می‌توانست با تعداد بیشتری از دشمنان مبارزه کند.همین کار موجب طولانی‌تر شدن زمان جنگ شد. یاران امام حسین (ع) یکی پس از دیگری با کسب اجازه از امام وارد میدان نبرد می‌شدند و در نهایت به شهادت می‌رسیدند. تا پیش از ظهر تعدادی از یاران امام با همین منوال به شهادت رسیدند.

به هنگام ظهر، امام حسین (ع) که اهمیت ویژه‌ای برای نماز قائل بود دستور توقف جنگ داد و همه به نماز ایستادند. دشمن این وقفه را نپذیرفت و به جنگ خود ادامه می‌داد. اما امام با یاران اندک خود نماز ظهر را به صورت نماز خوف (نماز ویژه زمان جنگ) به جای آورد و برخی از یاران مامور حفاظت از نمازگزاران شدند.سعید بن عبدالله حنفی، یکی از ماموران محافظ بود که هر تیری که به سوی امام پرتاپ می‌شد خود را سپر بلا می‌کرد. او آنقدر ایستادگی کرد تا نماز امام به پایان رسید، سپس به روی زمین افتاد و به شهادت رسید. (منتهی الامال، ج ۱، ص ۳۶۲)

با پایان نماز، یاران با روحیه قوی‌تر جنگ را ادامه دادند. تمام یاران امام حسین (ع) مانند جوانان برومند بنی هاشم و فرزندان، برادران، برادرزادگان، خواهر زادگان و عموزادگان در دفاع از دین و حقیقت به شهادت رسیدند.نبرد هر کدام از یاران، سپاه دشمن را نگران و مستاصل می‌کرد و شهادت هر یک از آن‌ها امام حسین (ع) را متاثر می‌کرد. به طوری که وقتی امام به تنهایی به مبارزه می‌پرداخت نگاهی به یاران شهید خود می‌افکند از آن‌ها یاری می‌طلبید.

امام حسین (ع) با شهادت یاران خود به سوی خیمه گاه بازگشت و امام سجاد (ع) را که در بستر بیماری بود را جانشین خود تعیین کرد، سپس از خانواده خود خداحافظی کرد و برای نبرد به سوی دشمن رفت. امام حسین (ع) به تنهایی مدت زیادی با دشمن جنگید و تعداد بسیاری را به هلاکت رسانید. در هر فرصتی به سوی خیمه گاه می‌آمد و کودکان و زنان بی پناه را تسلی می‌داد.در یکی از این بازگشت‌ها فرزند شیرخوار خود را برای سیراب کردن به سوی دشمن آورد، اما دشمن سنگدل به آن طفل شیرخوار رحم نکرد و هدف تیر قرار داد. امام حسین (ع) پیکر بی جان حضرت علی اصغر (ع) را به خیمه بازگرداند و به مبارزه ادامه داد.

امام بر اثر جراحت‌های بسیار بر زمین افتاد و پس از تحمل نیزه‌ها و شمشیر‌های فراوان از سوی دشمن به شهادت رسید. شمر بن ذی الجوشن، به سوی بدن نیمه جان امام رفت و با قساوت تمام سر مبارکش را از قفا جدا کرد، سپس سر بریده را به خولی اصبحی تحویل داد تا به نزد عمر بن سعد منتقل کند.

دشمنان اهل بیت پس از شهادت امام حسین (ع) دست از جنایات فجیع خود برنداشتند و به سوی خیمه‌ها رفتند تا هر آنچه در آنجا بود را به یغما ببرند. دشمن حتی به حریم اهل بیت (ع) نیز رحم نکردند و زیورآلات و لباس‌های زنان را به تاراج بردند. (الارشاد، ص ۴۶۸)از حمید بن مسلم روایت شد: به اتفاق شمر بن ذی الجوشن و گروهی از پیادگان، از خیمه‌ها گذشتیم تا به علی بن الحسین علیه السلام رسیدیم که از شدت بیماری از هوش رفته بود. همراهان شمر گفتند که این بیمار را هم بکشیم؟ من گفتم: سبحان الله چه بی رحم مردمید شما. آیا این کودک ناتوان را هم می‌خواهید بکشید؟ همین بیماری که بر او عارض شده، او را کافی است. به هر طریقی بود آنان را از کشتن علی بن الحسین علیه السلام بازداشتم، ولی آن بی رحم‌ها پوستی را که آن حضرت بر آن خفته بود بکشیدند و به یغما بردند. (منتهی الامال، ج ۱، ص ۳۹۹)

دشمنان پس از به یغما بردن خیمه‌ها و غارت دارایی‌های بازماندگان، خیمه‌ها را آتش زدند. زنان و کودکان بی سرپرست از خیمه‌ها خارج شدند و در بیابان‌های اطراف با صدا و بلند شیون و گریه سردادند و اسیر شدند. (لهوف سید بن طاووس، ص ۱۵۰)

به دستور عمر بن سعد، ده نفر از سپاه دشمن آمادگی خود را برای تاختن با اسب بر روی پیکر شهدا اعلام کردند. این عده پس از نعل بندی اسبان خویش بر پیکر شهیدان کربلا، از جمله اباعبدالله الحسین علیه السلام اسب تاختند و پیکر‌های پر از جراحت و بی سر شهیدان را در هم شکستند. (الارشاد، ص ۴۶۹ و معالم المدرستین، ج ۳، ص ۱۶۹)آن‌ها پس از کار ننگین خود برای دریافت جایزه به نزد عبیدالله بن زیاد رفته و گفتند: ما کسانیم که بر بدن حسین و یارانش اسب راندیم به حدی که استخوان‌های سینه آنان را در زیر سم ستوران، چون آرد نرم کردیم! عبیدالله بن زیاد، اعتنایی به آن‌ها نکرد و دستور داد که جایزه اندکی به آن‌ها بدهند.

مختار ثقفی با قیام خود برای خون خواهی از شهیدان کربلا، دستور داد تا با میخ‌های آهنین، دست و پای این ده نفر را بر زمین کوبیدند و بر بدنشان آن قدر اسب دوانیدند که پیش از هلاکت شدنشان اعضا و اجزای بدنشان از هم جدا شد. (ماهیت قیام مختار، ص ۴۵۶)عمر بن سعد برای اعلام وفاداری و عرض خوش خدمتی به عبیدالله بن زیاد در عصر عاشورا، دستور داد سر بریده امام حسین (ع) را به کوفه برده و پایان جنگ را اعلام کنند. خولی بن یزید اصبحی و حمید بن مسلم مامور انجام این کار شدند.آن‌ها شبانه به کوفه رسیدند، اما چون دارالاماره بسته بود، خولی سر مبارک امام را به خانه خود برد تا در روز یازدهم ماه محرم به نزد عبیدالله بن زیاد ببرد. سر‌های دیگر شهدا نیز میان سرکردگان جنایت کار تقسیم شد تا برای دریافت جایزه به نزد عبیدالله ببرند. (الارشاد، ص ۴۷۰؛ معالم المدرستین، ج ۳، ص ۱۷۳ و منتهی الامال، ج ۱، ص ۴۰۱)

امام حسین علیه‌السلام

    ویژگى‏هایى که امام علیه‏السلام شمرده مخصوص کوفیان نیست، بلکه در مورد عموم مردم صادق است و الف و لام در کلمه «الناس» به معناى «کل» است. از امام، سخنان دیگرى نیز هنگام خبر گرفتن از فرزدق نقل شده که با این سخن تنافى ندارد و ممکن است آن‏ها نیز از حضرت صادر شده باشد.

    از یک طرف، تاریخ قرن‏هاى اولیه غالبا به دست وابستگان به حکومت نوشته شده و از سوى دیگر، از عصر صفویه به بعد، به واقعه عاشورا بیشتر به‏عنوان حادثه‏اى عاطفى و

حزن‏انگیز مى‏نگریستند، و چون بى‏وفا نشان دادن کوفیان، سبب تحریک عواطف مى‏شود، به آن بیشتر شاخ و برگ داده‏اند.

    گذشت که در میان دعوت‏کنندگان، کسانى بوده‏اند که در دعوتشان صادق نبودند، اما هنگام اظهار نظر در مورد یک شهر باید اکثریت و عموم مردم را در نظر گرفت، نه عده‏اى خاص را.

    کم‏انصافى‏ها در معرفى کوفیانى که بخش عمده‏اى از آن‏ها شیعه بودند، چنین تصویرى را ترسیم کرده که آنان یک روز امام حسین علیه‏السلام را براى تشکیل حکومت دعوت کردند و پس از پذیرفتن امام، بدون این‏که اتفاق مهمى افتاده باشد، پشیمان شدند و نه تنها از اطراف مسلم پراکنده شدند، بلکه امام و یارانش را به شهادت رساندند.

    کوفیان در دعوت از امام و بیعت با مسلم در آن شرایط، رفتارى منطقى از خود نشان دادند، اما پیش بینى حضور عبیداللّه‏ و رفتار خشن او را نمى‏کردند. عملکرد زیرکانه و خشونت‏آمیزى که عبیداللّه‏ پیش گرفته بود، در دیگر جوامع نیز همین بازتاب را داشت و عادتا عقب‏نشینى مى‏کردند. در زمان رسیدن نامه‏هاى کوفیان، امام حسین علیه‏السلام سلیمان را نیز به بصره فرستاد و از آن‏ها دعوت به همکارى کرد، اما حرکتى در آن‏جا صورت نگرفت.(1) در شهرهاى دیگر نیز حرکت در خور توجهى در حمایت امام حسین علیه‏السلام دیده نشده، در حالى که در کوفه جنبش گسترده‏اى شکل

گرفت، هر چند به نتیجه نرسید، امام مى‏بینیم بیشترین مذمت‏ها متوجه کوفیان است.

    به نظر مى‏رسد بخشى از مردم کوفه به دلیل عدم همراهى با امام ـ اگر توان پیوستن به حضرت را داشتند ـ به‏ویژه آنان که در جنگ با امام شرکت کردند، مذموم‏اند؛ اما آن‏ها انسان‏هاى استثنایى و با ویژگى‏هاى منحصر به خود نبودند. شرایطى آن‏جا حاکم بود که اگر در هر جاى دیگر این شرایط جمع مى‏شد همین اتفاقات رخ مى‏داد، چنان‏که وجوه مشابه زیادى میان حرکت‏هاى انقلابى کوفیان با حرکت‏هاى انقلابى مردم دیگر دیده مى‏شود. اگر منصفانه نگاه کنیم تعجب از این پیمان‏شکنان نیست، بلکه باید از امثال حبیب‏بن‏مظاهر و مسلم‏بن‏عوسجه و ابوثمامه صاعدى تعجب کرد که تا پاى جان ایستادگى کردند.

    قرن‏هاست که بسیارى از مردم، اهل کوفه را براى این بى‏وفایى و پیمان‏شکنى ملامت کرده‏اند و چنان‏که به اصحاب و یاران با وفاى امام علیه‏السلام درود و سلام فرستاده‏اند، به اینان که روزى وعده نصرت دادند و پیمان فداکارى بستند، و روزى هم به‏روى امام شمشیر کشیدند و تا پاى کشتن وى ایستادگى کردند، لعنت و نفرین کرده‏اند، اما انصاف این است که مردم کوفه، کارى برخلاف معمول و عملى که موجب حیرت باشد انجام نداده‏اند و هر دو کارشان برطریق قاعده بود: هم آن نامه‏ها که نوشتند و هم آن شمشیرها که به روى امام کشیدند.(1)

امام حسین علیه‌السلام

    شاهد این‏که همه کوفیان در جنگ با امام شرکت نداشتند، بلکه اقلیتى از آن‏ها در جنگ حاضر شدند، قیام کوفیان به خون‏خواهى امام و به‏دست آوردن موفقیت‏هاى چشم‏گیر است. اگر همه آن‏ها در جنگ با امام حضور یافته بودند، از چه کسى مى‏خواستند انتقام بگیرند؟

    ج ـ گذشت که منافقانى میان دعوت کنندگان بودند و بخشى از همراهان عمرسعد را اینان تشکیل مى‏دادند.

    د ـ ممکن است عده‏اى صرفا از روى نادانى جهت مشاهده ماجرا همراه عمرسعد رفته باشند. اینان نیز خطاکار و مسئول‏اند، زیرا کم‏ترین نتیجه این همراهى، سیاهى لشکر شدن به نفع عمرسعد است و تأثیر منفى در روحیه طرف مقابل است، اگر چه سپاهیان امام تزلزل‏ناپذیر بودند.

    ه ـ معمولاً در حرکت‏هاى انقلابى، فرصت‏طلبى مشاهده مى‏شود. پس از مغلوب شدن مبارزه، برخى شرکت‏کنندگانِ در جنبش براى رهایى از اتهامِ همکارى با نیروهاى انقلابى یا نشان‏دادن بازگشتشان از رفتارهاى پیشین، خشن‏تر و افراطى‏تر عمل مى‏کنند. لذا ممکن است برخى از دعوت‏کنندگان پس از سرکوب شدن قیام مسلم، جهت رفع سوء ظن و جلب منافع شخصى، در لشکر عمرسعد علیه امام علیه‏السلام جنگیده باشند.

    و ـ جنگ براى برخى مردمان جنگ‏جو، صرفا جنبه مادى دارد و هدفشان رسیدن به

غنایم است و جنگ آن‏ها پایه اعتقادى ندارد. لذا هنگامى که عبیداللّه‏ مى‏خواست مردم را براى جنگ با امام بسیج کند، ضمن سخنرانى در مسجد کوفه اظهار داشت که یزید طى نامه‏اى به من نوشته است که چهار هزار دینار و دویست هزار درهم میان شما تقسیم کنم تا در جنگ با حسین‏بن على شرکت کنید.(1) این پیشنهاد نشان مى‏دهد که عده‏اى به‏دنبال امور مادى بودند.

    کوفه شهرى شیعه‏نشین شناخته شده و ساکنان آن خدمات ارزش‏مندى در ترویج تشیع از خود نشان دادند. از سوى دیگر، تاریخ قرن‏هاى اولیه غالبا توسط غیر شیعیان و وابستگان به دستگاه بنى‏امیه و بنى عباس ـ که نسبت به کوفیان نفرت داشتند ـ نوشته شده است. به نظر مى‏رسد در مورد بى‏وفایى کوفیان مبالغه‏هاى زیادى شده است، به‏گونه‏اى که بدون در نظر گرفتن خدمات و رشادت‏هاى آن‏ها، ضرب‏المثل در بى‏وفایى شدند.

    در نقلى آمده است که وقتى فرزدق در راه به امام عرض کرد که دل‏هاى کوفیان با حضرت است، اما شمشیرهایشان با بنى امیه، امام فرمود:

رحمان را ترک کرده‏اند، فساد را در زمین اظهار، و حدود الهى را ابطال کرده، خمر نوشیدند و اموال فقرا و مساکین را غصب کردند.

    نخستین اشکال این نقل این است که چرا امام دعوت پیروان شیطان، مفسدان فى الارض و شراب‏خوران و غاصبان را لبیک مى‏گوید؟! امام هرگز دعوت مردمانى با این ویژگى‏ها را نمى‏پذیرد. از سوى دیگر، تاریخ، عدم صحت چنین نسبت‏هایى را به کوفیان نشان مى‏دهد. در منبع دیگرى، سخن امام به‏گونه‏اى دیگر نقل شده که منطقى و جامعه‏شناسانه است:

    الناس عبید المال، والدین لغو على ألسنتهم، یحوطونه ما درّت به معایشهم، فإذا محّصوا بالبلاء قلّ الدیّانون؛(1) مردم بنده مال‏اند و دین لق‏لقه زبان آن‏هاست؛ تا وقتى که دین سبب رونق زندگى آن‏هاست گرد آن را مى‏گیرند، اما وقتى با بلا مورد آزمایش قرار مى‏گیرند، دین‏داران کم مى‏شوند.